Thứ Hai, 23 tháng 6, 2014

Cách thụ phấn cho hoa sứ

Hoa Sứ là hoa lưỡng phái hay lưỡng tính, có cả phấn đực và phần cái trong cùng một hoa.

Phần đực được gọi là bộ nhụy đực (miền Bắc gọi là bộ nhị) gồm 5 đơn vị, gọi là 5 tiểu nhụy. Mỗi tiểu nhụy có một tua nhụy hay chi nằm dưới cùng, đó là phần dẹp, ngắn, gắn vào ống vành, bên trên là 2 bao phan hoa có dạng hình tam giác mà đỉnh mang sợi râu dài. Phần tam giác này mặt ngoài trơn lán, mặt trong có chứa những hạt nhỏ li ti, đó là hạt phấn. Đây là phần quan trọng mà người lai tạo giống Sứ phải nhận biết để lấy phấn hoa đưa đến nuốm của nhụy cái.

Phấn Hoa 

Phần cái gọi là bộ nhụy cái (miền Bắc gọi là bộ ngụy) gồm 2 đơn vị, gọi là 2 tâm bì. Mỗi tâm bì có bầu noãn bên dưới, trong đó chứa tiểu noãn là những hạt tròn tròn, dính vào một bên của bầu noãn theo 1 hàng dọc, về sau chúng sẽ tạo thành hột Sứ. Bên trên là 1 vòi nhụy là tận cùng là 1 nướm, hay nuốm, màu lục, nằm trong khối nhầy đục. Người lai giống Sứ phải quan sát rõ cái nướm này vì đó là nơi chúng ta phải cho hạt phấn dính vào.

Ở cây Sứ 2 tâm bì dính nhau không trọn vẹn bên dưới bầu noãn dù bên trên chỉ có 1 vòi và 1 nuốm, nên khi tạo trái chúng tách ra thành 1 cặp quả!

Cách thụ phấn trong lai tạo hoa Sứ thật đơn giản là lấy phấn hoa từ một hoa khác (hoa A) để vào nướm cây này (hoa B).

Nhưng thật sự không đơn giản như vậy vì nhụy đực nằm sâu bên dưới ống vành và bao phấn quay mặt vào bên trong nên việc lấy được phấn hoa không dễ dàng. Hơn nữa khi thụ phấn hay khi lấy phấn hoa nếu không thận trọng thì phấn hoa của hoa ấy sẽ rơi ngay trên nuốm của chính hoa đó và như vậy khi có hột thì chưa chắc là lai giữa AxB mà có thể là BxB hoặc AxA. Để chắc ăn, trong lai tạo giống thường người ta loại bỏ bao phấn của hoa muốn tiếp nhận phấn, trong hoa Sứ cũng vậy, có thể loại bỏ 5 bao phấn nhưng đừng làm tổn thương đến nướm hoa.

Vì vậy để dễ quan sát và dễ thao tác chúng ta có thể xẻ một rãnh dọc theo ống hoa, hoặc xẻ bao hoa ra 2-3 mảnh, hoặc cắt bỏ bao hoa ngay phần trên của nhụy đực.